Van Oeffelen luistert mee,
met Tijn Wybenga & AM.OK
Dat blijft toch altijd een wonderlijk kijkspel. Dat van technici die naar knipperende lampjes op een schakelbord staren, schuifjes op en neer bewegen, schakelaars omzetten, aan knopjes draaien en zuchten wanneer daardoor iets anders gebeurt dan verwacht. En dan lijkt het allemaal in orde, maar loopt het later alsnog scheef. In de Kleine Zaal van Paard leek dat aan de hand toen Tijn Wybenga er voor ProJazz optrad met zijn Amsterdams Modern Orkest, kortweg AM.OK. Een praatmicrofoon viel ineens uit en een elektronisch kastje deed het niet, kregen oplettende bezoekers mee.
Dat was jammer, want die microfoon had Tijn Wybenga nodig om voor iedereen verstaanbaar uit te leggen hoe dat nou eigenlijk zat met zijn muziek en in dat kastje zaten voorbeelden die zijn toelichting illustreerden. Na een korte onderbreking kregen de technici weer vat op hun apparatuur en leerden de bezoekers dat de orkestleider/componist zijn muzikanten voor een stuk liet improviseren en de opnames daarvan versnipperde tot hele korte fragmenten die hij tot iets heel anders monteerde. Die opnames zaten in dat kastje en hij draaide ze graag af zodat de bezoekers hun vorm en plek in het stuk konden horen.
Met dertien muzikanten inclusief hun leider stond het podium in de Kleine Zaal vol; met een modern orkest dat nogal wat elektronische apparatuur gebruikt. De bijbehorende kabels lieten er zo weinig ruimte meer over dat Tijn Wybenga er tijdens het voorstellen van zijn medemuzikanten er bijna, bijna over struikelde. Voor het podium stond het best vol en ook op de trap aan de zijkant van de zaal vonden veel bezoekers een mooie plek. Maar niet heel comfortabel en al helemaal niet wanneer een paar treden hoger een gevuld glas om gaat.
Volgt nu de onvermijdelijke vraag: is dit (nog) jazz? Wie het Amsterdams Modern Orkest voor het eerst hoort, zal wel wat bedenktijd vragen. Voor het optreden in het Paard speelde de groep veel strakke ritmische muziek met zich herhalende passages en hier en daar wat melodieuzer franjes. Veel ervan stond in noten en andere tekens uitgeschreven; zelfs een enkele solo meenden oplettende bezoekers te zien. Al werd er ook veel uit het hoofd gespeeld waarvan alleen hele oplettende luisteraars kunnen zeggen: “Ingestudeerd!”
Dat instuderen wil in de ervaring van kenners nog wel eens botsen met het spontane dat ‘echte jazz’ zou kenmerken. Maar enige voorbereiding en in elk geval enkele afspraken over wat er gaat gebeuren, kunnen weinig kwaad. Dan wijst het zich vanzelf, demonstreerde Tijn Wybenga wanneer hij voor even vanaf de zijlijn luisterde hoe zijn muzikanten excelleerden. Ook ter nagedachtenis van Wayne Shorter die in de woorden van de leider van het Amsterdams Modern Orkest ieders inspiratie is geweest.
Er zullen best wel wat bezoekers zijn geweest die in de minuut stilte die daarna het optreden onderbrak met enige verbazing hebben gedacht: “Wayne Shorter; die leeft dus ook niet meer.”
Jo van Oeffelen